FOTO: Parcanska pećina – petrološka zanimljivost

Do pećine se može doći (i to lakše) magistralnom cestom od naselja Prozor prema naselju Jablanica, skrenuvši s magistralne ceste, oko 2km južnije od naselja Gračanica prema SZ-u, na lokalnu cestu i dalje putem do navedenih toponima. I šire područje ima zanimljivu i složenu petrološku prošlost, čim smo skrenuli s magistralne ceste pred nama se pojavile stijene vulkanogeno-sedimentne formacije starosti oko 240 mil. godina: tufovi, spiliti, prahovnjaci i manji dio rožnjaka.

Sl.1 Magistralna cesta M16-2

Sl.2 Tufovi

Sl.3 Spiliti

Sl.4 Prahovnjaci pomiješani s drugim stijenama

Idući dalje nailazimo na sedimentne stijene, vapnence i dolomite, starosti oko 240 mil. godina. Putem razgledasmo prostor i na istočnom obzoru ugledasmo uzvišenje - Klečku stijenu. Pred nama petrologija prostora se brzo mijenja. Reljef okolice je veoma raščlanjen s visokom energijom i nagibom padina. Na bliskoj udaljenosti izmjenjuju se udoline, doline i sredogorja: Suhi potok, Sićenik, Rogulja, Trišnik, kanjon rijeke Rame…

Poslije višesatnog hoda, dijelom i kozjom stazom, ugledasmo smo - Parcansku pećinu. Pročelje pećine pruža se pravcem SZ-JI. Pećina je petrološko-geološka zanimljivost, oblikovana u petrološki heterogenom sedimentno-vulkanskom materijalu koji je nastao u morskoj, vulkanskoj i jezerskoj fazi razvoja ovog dijela litosfere općine Prozor-Rama: čert konglo-breča, vapnenački konglomerat, dolomit, vapnenac, pješčenjak, keratofir i kvarckeratofir. Geološka starost njenog gradivnog materijala je od 245 – 5 mil. godina. U posljednih pet milijuna godina, pećina se postupno oblikovala i poprimila današnji izgled.

Sl.5 Na putu do naselja Parcani - Dolomiti

Sl.6 U daljini se vidi, eksponirana, Klečka stijena

Sl.7 Na putu do naselja Parcani, pažnju nam je privukao leptir - Ruska medonjica

Sl.8 U naselju Parcani - dozreli i ukusni plodovi duda

Sl.9 Naselje Parcani smjestilo se na oko 600m n.v.

Sl.10 Pogled iz naselja Parcani na stožasto uzvišenje V. Vijenac (963 m n.v.)

Sl.11 Naselje Parcani (i u blizini pećina) viđeni iz naselja Paroš

Sl. 12 Udubljenje Suhi potok - povremeni tok

Sl. 13 U blizini Parcanske pećine

Sl. 14 Pred ulazom u Parcansku pećinu

Sl. 15 Dio kompleksa Parcanske pećine

Sl.16 Prvi „kat“ pećine

Sl. 17 Težak prolaz „terasom“ pećine

Sl. 18 Parcanska pećina petrološki je heterogena

Sl.19 Rožnjak i čert konglo-breča

Sl. 20 Debele i dijelom slojevite naslage

Sl. 21 Magmatske efuzivne i sedimentne stijene

Sl. 22 U Parcanskoj pećini

Sl. 23 Parcanska pećina - petrološka zanimljivost

Sl. 24 Pogled iz Parcanske pećine

Sl. 25 JI dio Parcanske pećine

Sl. 26 Dio Parcanske pećine

Sl. 27 U blizini Parcanske pećine je i leptir Bijeli šumski vratar

Sl. 28 Iznad Parcanske pećine - živost reljefa

Sl. 29 U okolici naselja Parcani

Sl. 30 Dio korita rijeke Rame

Tekst i foto: Prof. Miro Pavličević